Zonnepanelen aan (laten) brengen op je dak? Bepaal de juiste dakveiligheid conform de arbeidshygiënische strategie.
Bij dakveiligheid wordt vaak direct gedacht aan ankerpunten en lijnsystemen op het dak. Maar de Arbowet omschrijft duidelijke stappen die gevolgd moeten worden bij het nemen van veiligheidsmaatregelen. Je kan met behulp van het stappenplan van de arbeidshygiënische strategie eerst alternatieve oplossingen vinden voor valbeveiliging. Dit geldt zowel voor nieuwbouw als voor bestaande gebouwen. In de praktijk pakt dat nog wel eens anders uit. We zetten de soort maatregelen op een rij en hoe zit het met de kosten?
Momenteel is er een grote trend in het gebruiken en plaatsen van zonnepanelen door installatiebureaus. Helaas worden we vaak geconfronteerd met werkgevers en werknemers die niet op de hoogte zijn van de wet- en regelgeving op daken.
We kunnen ongevallen voorkomen door de oorzaak van de ongevallen weg te nemen. Als dat technisch niet kan moeten we collectieve maatregelen nemen. Dit zijn de technische maatregelen waarmee iedereen beschermd wordt tegen de gevolgen van het gevaar. Hierdoor wordt de kans verkleind dat er een ongeval plaats vindt. Soms is dit om technische reden niet mogelijk of onvoldoende. Dan moeten alle personen die gevaar lopen gebruik maken van individuele persoonlijke beschermingsmiddelen: PBM.
De arbeidshygiënische strategie houdt in dat achtereenvolgens een aantal stappen moet worden doorlopen. Volgens het redelijkerwijs principe mag alleen naar de volgende stap worden gegaan als een oplossing om goede technische, uitvoerende en/of economische redenen redelijkerwijs niet mogelijk is.
Welke veiligheidsmiddelen of maatregelen moeten er worden genomen is in de juiste volgordelijkheid opgenomen in de arbeidshygiënische strategie. Deze volgorde is wettelijk bepaald en werkgevers en gebouweigenaren zijn dan ook verplicht om deze volgorde te volgen.
Wat houdt de arbeidshygiënische strategie in?
Per type werk moet er gekeken worden naar de arbeidshygiënische strategie. Welk veiligheidsmiddel is er toepasbaar en haalbaar? Het volgen van de arbeidshygiënische strategie valt in de praktijk niet altijd mee. Daarom zetten we ze hier op een rij met een aantal maatregel voorbeelden.
Niveau 1: Bronmaatregelen
Een bronmaatregel moet het gevaar van een ongeval wegnemen. Voorbeelden hiervan zijn het werken op het maaiveld (dus op de grond) waardoor werken op hoogte niet nodig is. Of het plaatsen van een dakvenster van binnenuit, waardoor de medewerker het dak niet op hoeft. Ook kan dit het veranderen van het proces zijn, waardoor het gevaar niet meer optreedt.
Niveau 2: Collectieve maatregelen
Een collectieve maatregel is een maatregel die het gevaar afschermt of beperkt voor iedereen die in aanraking kan komen met het gevaar. De medewerkers zelf hoeven minimale acties te ondernemen en ondervinden nauwelijks een beperking gedurende hun werk. Een collectieve maatregel is bijvoorbeeld het plaatsen van randbeveiliging op een dak of het afdekken van een gat. Zoek bij het bedenken en toepassen van een collectieve maatregel eerst naar een technische maatregel. Als dat niet lukt volgt een organisatorische maatregel.
Een collectieve maatregel, beter bekend als een ‘technisch-organisatorische’ maatregel, is een maatregel die het gevaar afschermt of beperkt voor iedereen die in aanraking kan komen met gevaar.
Een voorbeeld van een organisatorische maatregel kan zijn het geven van een instructie en handelingen omtrent het werken met gevelonderhoudsinstallaties.
Niveau 3: Individuele maatregelen
Individuele maatregelen beschermen alleen de persoon die gevaar loopt. Een technische individuele maatregel dwingt de uitvoerende werknemer via techniek om veilig te werken, maar is dus afhankelijk van de discipline van deze persoon. Het gevaar blijft aanwezig. Vaak kan een ongeval gewoon gebeuren en zorgt de maatregel voor het beperken van de schade.
Niveau 4: Persoonlijke maatregelen
Bij persoonlijke maatregelen moet de uitvoerende persoon zelf actie ondernemen. Het betreft hier vaak het gebruik van Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM). Tegen bijvoorbeeld snijwonden kan een medewerker handschoenen dragen met een hoge snijweerstand. Tegen schaaf- en stootwonden is het bedekken van de huid een goede remedie. Voor het werken op hoogte wordt ook wel eens een mobiele valbeveiligingsoplossing genoemd. Denk dan aan een valgordel of een harnas in combinatie met bijvoorbeeld een veiligheidslijn of een (tijdelijk) ankerpunt.
Ook bij dit type maatregelen moeten er instructies, in de vorm van een training, of een goede controle plaatsvinden.
Wat is het meest kosten efficiënt?
Als we kijken naar de kosten van de genoemde maatregelen dan zien we dat deze afhankelijk zijn van het soort dakvlak, de uit te voeren werkzaamheden en de optredende risico’s. De kosten worden in de afweging meegenomen bij het doorlopen van de strategie. Hierbij moet dan worden gekeken naar zowel de kosten op korte als op lange termijn.
Bij een goed ontwerp zouden bronmaatregelen minder uitvoeringskosten moeten opleveren dan andere maatregelen. Hoe werkt dit? Als er sprake is van technische maatregelen is regelmatige controle nodig. Bij organisatorische maatregelen moet regelmatig de juiste werkmethode en/of werkinstructie worden uitgelegd en gecontroleerd. En bij de persoonlijke maatregelen is bij het gebruik van PBM nog vaker controle nodig.
Het herhaaldelijk geven van een werkinstructie en het uitvoeren van de controles is kostenverhogend. Soms zijn er al bij het ontwerp van het proces of product geen bronmaatregelen of collectieve maatregelen toegepast. Dan zijn collectieve en soms individuele voorzieningen nodig. Zo zal bijvoorbeeld bij werkzaamheden op het dak toch een randbeveiliging moeten worden geplaatst. De werkgever moet zich immers bij valgevaar houden aan de wet en dus aan de arbeidshygiënische strategie.
Wat adviseren wij?
Het plannen en het inzetten van maatregelen moet je baseren op een analyse van de gevaren en op het zo goed mogelijk voorkomen van de gevaren. Tref de collectieve maatregelen als dat niet kan. Gebruik pas je PBM als deze maatregelen niet toereikend zijn. De Arbeidshygiënische strategie moet altijd leidend zijn bij het bedenken van maatregelen.
Hulp nodig bij je dakveiligheid of de inventarisatie hiervan? Wij denken graag met je mee. Neem contact op via info@dlr.nl of bel naar: 015-256 66 66.